شپش سر چیست و چگونه درمان می شود؟
شپش سر از جمله حشرات کوچک و ۶ پایی است که محکم به مو و نزدیک به پوست سر می چسبد و با تغذیه از خون رشد می کند تا در نهایت به مرحله تولید مثل و تخمگذاری برسد. در صورتی که تشخیص وجود شپش در سر به درستی انجام شود و فرد مبتلا از وجود شپش در سر مطمئن باشد می توان از روش های زیر برای حل مشکل و درمان شپش سر استفاده نمود. اما قبل از آن بهتر است تا حدودی با این حشره خونخوار و مشمئز کننده بیشتر آشنا شویم.
شپش سر چگونه حشره ای است؟
شپش سر حشره ای کوچک و انگلی است که به موی سر انسان حمله کرده و آن را آلوده می کنند. شش عدد پای این موجودات امکان چسبیدن به سایر رشته های مو و حرکت بین آن ها را می دهد. آن ها فقط از خون تغذیه می کنند و روزی یکبار یا بیشتر اینکار را انجام می دهند.
شپش ها، بیشتر در کودکان شایع هستند تا افراد بزرگسال
به طور کلی، فردی که آلوده به شپش سر باشد، در هر بار کمتر از ده ها مورد شپش بالغ روی سر خود خواهد داشت با اینکه ممکن است صدها تخم شپش در حال رشد، شپش های مرده و یا لارو شپش روی سرش وجود داشته باشند.
شپش ماده در طول زندگی خود می تواند بیش از ۱۰۰ تخم بگذارد.
هر شپش ماده، ماده چسب مانندی ترشح می کند که به کمک آن هر تخم را به ساقه مو وصل می کند. شپش ها معمولاً تخم ها را نزدیکی پوست سر قرار می دهند تا از گرمای پوست بهترین استفاده را ببرند. بعد از اینکه تخمگذاری انجام شد، لاروهای شپش حدود ۸ روز بعد، از تخم بیرون می آیند و ۹ تا ۱۲ روز بعد وارد مرحله بلوغ می شوند. شپش سر بالغ تا چند هفته روی پوست سر زنده می ماند ولی وقتی از مو کنده شده و بیفتد، تنها بین یک تا دو روز زنده می ماند.
علائم و نشانه ها
شایع ترین علامت آلودگی شپش، خارش پوست سر است.
این اتفاق عمدتاً بخاطر بزاق شپش است که سبب تحریک پوست سر می شود. این خارش گاهی اوقات می تواند به حدی شدید باشد که جلوی خوابیدن فرد را بگیرد و برخی افراد آنقدر سرشان را می خارانند که باعث آلودگی بیشتر پوست سر و زخم شدن آن می شود. در رابطه با شپش سر تاکنون هیچ عفونتی شناخته نشده است و این یعنی شپش، ناقل بیماری نیست.
شایع ترین علامت آلودگی به شپش، خارش پوست سر است
تشخیص سریع برای درمان شپش سر
تشخیص شپش سر
به دلیل اینکه خارش پوست سر می تواند ناشی از عوامل مختلف دیگر نیز باشد، تشخیص شپش سر فقط با مشاهده شپش های زنده در سر قابل تأیید خواهد بود. شاید تشخیص درست آلودگی شپش کار سختی باشد چرا که تشخیص شپش و تخم های آن از دیگر موادی که در مو هستند، بسیار مشکل است. مواردی مانند:
- شوره سر
- خون خشک شده روی پوست سر
- ذرات گرد و غبار
- سایر حشراتی که ممکن است به هر نحوی وارد موی سر شده باشند
به طور کلی، فقط کسانی که شپش سر زنده، در سرشان پیدا شود را باید تحت درمان قرار داد.
تشخیص تخم شپش
تخم های شپش که محکم به ساقه مو چسبانده شده اند، به شکل زیر هستند.
- ظاهری نقطه مانند
- سفید رنگ، برنزی یا قهوه ای
- شفاف
وجود تخم های شپش روی سر، بدون وجود شپش های بالغ امکان نخواهد داشت، به همین دلیل برای تایید ابتلا به شپش باید شپش های زنده در سر مشاهده شوند.
مشاهده شپش زنده در سر، قطعی ترین نشانه ابتلا به شپش است
مدت زمان مورد انتظار برای درمان قطعی
درمان شپش بسته به زمان تشخیص شپش و اینکه چقدر از زمان ابتلا به آن می گذرد متفاوت خواهد بود.
برای دفع شپش سر، حتما باید دوره درمانی مشخصی را گذارند. معمولاً با اتخاذ شیوه درمانی صحیح، آلودگی طی ۲ هفته رفع می شود. اما در غیر این صورت درمان شپش می تواند تا چندین ماه به درازا بکشد.
پیشگیری
شپش سر در اثر تماس مستقیم با موی سر فرد آلوده منتقل می شود. در مواردی نیز، شپش سر از طریق موارد زیر منتقل می گردد.
- شانه و برس
- شال و روسری
- هدفون
- کلاه
- سایر لوازم مشترک مو که بقیه هم از آن استفاده می کنند
لازم نیست که فرد مبتلا به شپش ایزوله شود یا کودکی که به شپش سر آلوده است از رفتن به مدرسه منع شود بلکه بهتر است هر چه سریعتر پروسه درمان شروع شده و جهت پیشگیری از انتقال شپش به سایر افراد از به اشتراک گذاشتن وسایل مرتبط با مو با دیگران خودداری شود. بهداشت ضعیف، دلیل ابتلا به شپش سر نیست.
شپش سر به ندرت روی لباس، حوله و روکش تخت ها پیدا می شود و یا زنده می ماند، با این حال بهتر است در صورت وجود یک نفر مبتلا به شپش سر در خانه، تمام این نوع وسایل را در دمای بالا شسته و خشک کنید. شستن وسایل در آب داغ یا خشک کردن آن ها با گرمای زیاد، شپش ها و تخم های آن ها را خواهد کشت. به طور خلاصه راه های ساده برای پیشگیری از ابتلا به شپش و یا شیوع شپش عبارتند از:
- امتناع از تماس نزدیک سر با سر
- عدم به اشتراک گذاری وسایل مرتبط با سر و مو
- تمیز نگهداشتن رختخواب و حوله ها
ابتلا به شپش سر به دلیل بهداشت ضعیف نیست
درمان شپش سر
چندین گزینه درمانی برای از بین بردن شپش سر وجود دارد.
در برخی موارد، می توان چندین شیوه را برای تضمین موفقیت در درمان شپش، به صورت همزمان با هم استفاده کرد.
اطمینان از ابتلا به شپش
در درجه اول مطمئن شوید که شپش های زنده در سر فرد مشاهده شده اند.
در صورتی که فقط مواردی دیده اید که فکر می کنید احتمالاً شپش یا تخم شپش هستند درمان را شروع نکنید. در صورتی که یک شپش زنده روی سر یک فرد در خانه پیدا کردید، موی سر همه افراد بزرگسال و خردسال داخل خانه را بررسی کنید تا ببینید که آیا آن ها هم به شپش مبتلا شده اند یا خیر؟
روش های درمانی اولیه
برای تشخیص دقیق شپش و درمان توأمان آن، می توانید از شانه ضد شپش مخصوص استفاده کنید تا شپش و تخم های آن را از روی سر بردارید. با این کار هم از وجود شپش و تخم شپش در سر مطمئن شده و هم می توانید آن ها را از روی موها بردارید. برای درمان شپش با شانه ضد شپش، گاهی اوقات چندین بار شانه کردن در هفته نیاز است تا زمانی که هیچ شپشی دیده نشود. تکرار شانه زدن مو با این تکرار در هفته شاید ۲ الی ۳ هفته طول بکشد. با اینکه شانه زدن به تنهایی شپش سر بعضی افراد را از بین می برد، این شیوه برای برخی دیگر مؤثر نیست. در صورتی که این روش باعث رنجش و ناراحتی فرد به ویژه کودکان شود، گزینه درمانی مناسبی نخواهد بود.
استفاده از شامپوهای ضد شپش
شامپوهای ضد شپش، محصولاتی هستند که برای دفع تخم شپش و شپش های بالغ تهیه و تولید شده اند. انواع مختلفی از شامپوهای شپش کش وجود دارند که می توان از داروخانه ها تهیه کرد. برخی از این نوع شامپوها بدون تجویز پزشک نیز در دسترس هستند. بهتر است برای بهبود کامل، دستورالعمل های مندرج بر روی محصول را مطالعه کرده و طبق آن عمل کنید.
بیشتر شامپوهای ضد شپش دارای مواد شیمیایی به نام پیرتروئیدها هستند که ماده فعال این نوع روش درمانی محسوب می شود. بسته به شدت ابتلا به شپش در هر فرد، دوره درمانی نیز متغیر خواهد بود و بین ۱۰ روز تا یک ماه به طول می انجامد. اما برای درمان قطعی شپش سر، باید حداقل ۲ بار از شامپوهای ضد شپش استفاده شود.
با اینکه شامپوهای ضد شپش در بسیاری از موارد در درمان شپش سر موفق عمل می کنند اما در برخی از موارد شپش های سر نسبت به شامپوها مقاوم بوده و پس از یک یا دو بار استفاده، از بین نمی روند! در این صورت بهتر است با پزشک مشورت نمایید. از هر روشی برای درمان شپش سر استفاده نکنید. استفاده بی رویه و ناصحیح از روش هایی مانند موارد زیر علاوه بر صرف وقت و هزینه در بعضی موارد می توانند به فرد مبتلا آسیب هاب جدی وارد کرده و حتی کشنده نیز باشند.
- سس مایونز
- مواد شیمیایی
- یا گرمای بیش از حد
بنابراین بهترین و ایمنترین روش برای درمان شپش استفاده از شامپوهای ضد شپش خواهد بود.
سم کشنده شپش پرمکترین
صفحه نحوه خرید و ارسال را مطالعه کنید
